Yeraltı maden işletmeleri mekanik veya doğal havalandırma sistemleri ile havalandırılmakta olup ısı, nem, toz ve havanın tüm yeraltı işletmesini dolaşması nedeniyle yayılıma uygun ortam bulunmaktadır. Bu faktör de ele alındığında hastalığın diğer işyerlerinde olduğu gibi maden işletmelerinde de görülmesi mümkündür.
1- MADEN İŞLETMELERİNDE COVID-19 İÇİN ALINACAK TEDBİRLER
Maden İşletmelerinde Girişte Alınması Gereken Önlemler
- İşletme girişinde işe başlamadan önce sahaya girecek bütün personellerde ve ziyaretçilerde mutlaka temassız ateş ölçer ile ateş ölçümünün yapılması.
- Ateşi bilim kurulu tarafından belirlenen 37,8 derece üzerinde olan hiç kimsenin işletme sahasına alınmaması
- Ateş ölçümü yapacak personelin mutlaka maske ve eldiven kullanarak ve uygun mesafeden ölçümlerin yapılması konusunda uyarılması
- Ateş, öksürük, nefes darlığı ve genel halsizlik şikayeti olan personelin iş yeri hekimi ile koordineli şekilde evde 14 gün izolasyona alınmasının sağlanması konu ile ilgili personele gerekli bilgilendirilmelerin yapılması ve gerekli hallerde hastanelere yönlendirilmesi
- İşletmenin ziyaretçi giriş çıkışlarını kısıtlanmalıdır.
- İşletme girişlerinde personelin kullanması için el dezenfektanlarının konulması ve personelin kullanım için teşvik edilmesi
- İş yerlerinde giriş çıkış takip sistemlerinde (güvenlik, nizamiye , yemekhane vb.) parmak ucu okutmak yerine kimlik kartlarının okutulması, parmak okutucu kullanılması zorunlu ise kullanım sonrası elinizi yıkayın veya dezenfektan ile temizleyin
Çalışanlarla İlgili Alınması Gereken Önlemler
- Hamile çalışanlar,kreşe ve okula giden çocukları olan çalışanların idari izinli sayılması , Evden çalışma imkanı olan personel evden çalışmaya yönlendirilmelidir
- Çalışanlarda kronik hastalığı olanlar 3 grupta hastalıklarına göre riskli çalışan olarak ayrılabilir
- Riskli grupta olması öngörülen hastalıklar : immünosupresif tedavi alan ve kortizon tedavisi kullanan (kanser, multıpl skleroz ,KOAH, Behçet hastalığı, ülseratif kolit ,ankilozan spondilit vb.) hastalığı olan çalışanlar,
- Riskli grupta olması öngörülen hastalıklar : Tip 1DM,astım, Stentli KAH,kontrolsüz hipertansiyon, kalp ritim bozuklukları
- Riskli grupta olması öngörülen hastalıklar: KAH, kontrollü HT, immünsüpresif tedavi almayan otoimmün/romatolojik hastalığı olan çalışanlar ( FMF, ülseratif kolit, ankilozan spondilit )
1.Risk grubunda olan çalışanların çalışma şartlarına göre evden çalışması ve/veya süresiz idari izinli sayılması
2. ve 3. Risk grubundakilerin evden çalışma durumlarının gözden geçirilmesi
İşletme Sahasında Alınacak Önlemler
- Sahada çalışanlar arasındaki mesafenin en az 1,5 metre olmasının sağlanması çalışanların bu mesafeye uymaları konusunda uyarılması, yakın mesafede çalışmak zorunda olan personellerin mutlaka maske kullanmalarının sağlanması
- İş yerinde varsa asansörlerin kullanılmaması , zorunlu hallerde sadece tek kişinin asansörü kullanması
- İşletme sahasında çalışma olan alanların belirli aralıklarla ortam dezenfekte edilmesi
- Çalışan personelin kullanabilmesi için sahanın belirli yerlerine el dezenfektanı konulması ve kontrollerinin yapılarak sürekli dolu olmasının sağlanması ,
- Sahalarda ve ofis giriş çıkışlarında bulunan panolarda COVID-19 ile ilgili bilgilendirme afişlerinin ve el yıkama konusunda gerekli bilgilendirme broşürlerinin asılması
- İşletme sahalarına ve yönetim binalarına yeni gelen malzemelerin belirlenecek özel alanlarda depolanmasını sağlayın. Bu alanlara sadece yetkili çalışanların girmelerini sağlayarak malzemelerle diğer çalışanların temasını önleyin.
- İş yerlerinin düzenli olarak havalandırılması ve tuvaletler, kapı kolları, merdiven trabzanları ve çalışma masalarının düzenli temizlenme sıklığı ile ilgili çalışma yapılması
Yemekhanelerde Ve Yatakhanelerde Alınması Gereken Önlemler
- Yemekhane personelinin maske,eldiven ,bone takması sağlanmalı
- Personelin yemek servisi alırken çatal,kaşık , bıçak ile teması kesilmeli tek kullanımlık kapalı poşetler içinde verilmeli, Ekmekler kapalı poşet veya ambalajlar içinde verilmeli
- Çay servisi için tek kullanımlık kağıt bardaklar kullanılmalı , kullanılan şekerler ambalajlı olmalıdır
- Çalışanların yemekhanelere kalabalık olmayacak şekilde ,sosyal mesafeyi gözeterek alınmasını sağlayın ve yemekhane girişlerinde yemeklerden önce en az 20 saniye yıkanması gerektiği ile ilgili broşürler asın
- Yemek sırasında 1-1,5 metre ara ile işaretleme yapılarak yemek alınmasının sağlanması
- Yemekhanelerde masaların aralarının açılarak 4 kişilik masalara çapraz olarak 2 kişinin oturtulması
- Yatakhane bulunan maden işletmelerinde yatakhane kapasiteleri sosyal mesafe ve hijyen kurallarına uygun hale getirilmeli ( sayının düşürülmesi, yatakhanelerin düzenli olarak dezenfekte edilmesi)
- Yatakhane girişlerine el yıkama ve hijyen kuralları ile ilgili bilgilendirme afişlerinin asılması ve yatakhane girişlerine el dezenfektanı konulması
- Yatılı personelin kullandığı malzemelerin (çarşaf, yastık kılıfları, yorgan vb.) düzenli aralıklarla yıkatılıp değiştirilmeli
- İş kıyafeti ve günlük kıyafetlerin ayrı tutulması ve yıkanmasının sağlanması
- Banyo sayılarının personel ihtiyacını karşılayacak sayıda olması ve düzenli aralıklarla dezenfekte edilmesi
Soyunma Odaları Ve Tuvaletlerde Alınması Gereken Önlemler
- Soyunma odalarını personellerin işe başlangıçlarından önce mutlaka çamaşır suyu ile temizlenmesi ve belirli aralıklarla dezenfekte edilmesi gerekmektedir
- Soyunma odası girişine mutlaka el dezenfektanı konulmalı ve personelin giriş çıkış esnasında kullanması teşvik edilmeli
- Soyunma odasına girecek personeller kalabalık olmayacak gruplar halinde alınması ve mutlaka maske ile giriş çıkış yapılması sağlanmalı
- Yeterli sayıda dolap sağlanmalı iş kıyafetleri ve günlük kıyafetler ayrı ayrı bölümlerde muhafaza edilmeli
- Soyunma-giyinme işlemi sonrasında tekrar çamaşır suyu ile temizlenmesi sağlanmalı
- Tuvalet sayılarının personel ihtiyacını karşılayacak sayıda olması ( 30 erkek personel için 1 pisuvar 1 kabin, 25 kadın personel için 1 kabin) ve temizliğinin belirli periyotlarla yapılması (günde minimum 3 defa)
- Tuvaletlerde mutlaka sabun ve peçete bulunması ve belirli aralıklarla kontrol edilip dolu tutulmasının sağlanması
- El yıkama bölümlerine el yıkama ile ilgili broşürlerin ve bilgilendirme yazılarının asılması
Servislerde Alınması Gereken Önlemler
- Servis araçlarının özellikle sık temas edilen yüzeyleri başta olmak üzere temizlik ve hijyeninin sık aralıklarla sağlanması,
- Servis kullanan çalışanların, araç içerisindeki yüzeylere temasının mümkün olduğunca azaltılması,
- Servis araçlarının taşıma kapasitesi yarıya indirilmelidir,
- Araç girişlerine el dezenfektanlarının konulması,
- Seyahat süresince araç içerisinde şoför ve tüm yolcuların maske takmaları
Eğitim Ve Toplantılar Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler Hususlar
- Aciliyeti olmayan toplantıların ertelenmesi, acil yapılması gereken toplantıların internet üzerinden yapılması
- Mutlaka yüz yüze yapılması gereken toplantılar var ise sosyal mesafe kuralı gözetilerek yapılmalı ve toplantılar mümkün olan en az sayı ile yapılmalı katılımcıların maske takarak katılımları sağlanmalıdır
- Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini uzaktan eğitim, telekonferans gibi yöntemlerle icra edilmesi, uzaktan eğitim gibi yöntemlerin uygulanamayacağı eğitimlerin ise sosyal mesafe ve hijyen kuralları göz önünde bulundurularak en az kişi ile icra edilmesi gerekmektedir.
- Mevcut acil durum planlarınızı ve risk değerlendirmelerinizi güncelleyin, ayrıca salgını karşı bir eylem planı geliştirin.
2- Maden Ocaklarında Çalışırken Kullanılacak Kişisel Koruyucu Donanımlar
1. Maske
N95 maskeler Amerikan Standartlarına göre sınıflandırılmış maske türünü ifade etmektedir. AB Gümrük Birliği Anlaşması gereğince ülkemizde maskelerin bu standarda göre üretilmesi ve satılması yasaktır. Bu standarda sahip maskelerin satılabilmesi için teknik dosyasının hazırlanarak, TS EN 149 No’lu standarda göre gerçekleştirilecek belgelendirme işlemlerinden geçmesi ve üzerine bu standarda (TS EN 149) uygunluğunu belirten ibarenin basılmış olması gerekmektedir.
Ortam ölçümleri sonucu işyerinizin İSG Profesyonelleri tarafından size önerilen maskeleri takmanız önem arz etmektedir. Virüse karşı TS EN 149 standardına uygun olarak üretilmiş koruma seviyesi FFP2 veya FFP3 solunum maskelerini kullanmanız önerilmektedir
2. Eldiven
Madencilik sektöründe el-kol koruyucuların kullanımı mekanik ve kimyasal risk faktörleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Kullanılan kimyasalların güvenlik bilgi formlarına başvurulmalı ilgili dokümanda belirtilen riskler doğrultusunda eldiven seçimi yapılmalıdır. Virüslere karşı ellerinizi korumak için EN ISO 374-5 standardına göre üretilmiş ve üzerinde biyolojik risk piktogramı olan ve VIRUS yazan eldivenleri kullanmanız önerilmektedir.
Madenciliğin özellikle üretim aşamasında mekanik risklerin oldukça fazla olduğu görülmektedir. Bu bağlamda TS EN 388 standardına uygun eldivenler seçilmeli işin özelliğine uygun eldivenler tercih edilmelidir.
Sıcaklığa ve ergimiş maddelere temas, konvektiv veya radyant ısıya maruziyet bulunması durumunda TS EN 407 standardına sahip eldivenler kullanılmalıdır. Kaynakçılar için koruyucu eldivenler ilgili TS EN 12477 standardına uygun olmalıdır. Seçilecek el koruyucunun kavrama kabiliyeti yüksek olmalı ve ek risk yaratmamalıdır.
3. Tulum
Günlük iş elbiselerinin üzerine virüse karşı vücudunuzu korumak için EN 14126 standardına uygun biyolojik risk etmenlerine karşı koruma sağlayan tek kullanımlık tulumlar tercih edilmelidir.
4. Yüz-Göz Koruyucuları
Madencilik sektöründe göz ve yüz koruyucular, kaynak, kırma, eleme, öğütme, kesme, delme gibi proseslerin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkan partiküllerin yanı sıra ortamdaki toz maruziyetinden korunmak içinde kullanılmaktadır. Solunum korumasının da gerektiği durumlarda veya tüm yüzün korunmasının gerektiği durumlarda tam yüz maskesi tercih edilmelidir.
Ortamda gözler için zararlı gaz ve zehirli duman bulunması veya zararlı sıvı sıçrama ihtimali bulunması halinde çerçeve gövdesi gözleri sıkıca çevreleyen göz koruyucular kullanılmalıdır. Koruyucu gözlükler EN 166 standardına uygun olarak üretilmiş olmalıdır. Göz koruyucuların kullanım alanları ve performans değerleri standartta yer almakla birlikte ürün üzerinde sembol ve işaretlemeler ile ifade edilmektedir. Tespit edilen riskler dahilinde bu semboller kontrol edilerek seçim yapılmalıdır.